VOETBAL ALS VERZETJE, STERVEN VOOR HET VADERLAND

Tweede Wereldoorlog laat diepe littekens achter bij voetbalclubs in de Noordkop

Op 12 september 2024 verschijnt het door mij geschreven regionaal historische boek Voetbal als verzetje, sterven voor het vaderland – Tweede Wereldoorlog laat diepe littekens achter bij voetbalclubs in de Noordkop. Het boek beschrijft – met het voetbal als kapstok – hoe iedere voetbalvereniging in de Noordkop en de spelers trachten te overleven onder de toenemende druk van de Duitse bezetter. Daarnaast staat het boek vol met persoonlijke verhalen en portretten over voetballers uit de Noordkop die:

• als onervaren militair in gevechtssituaties terechtkomen
• krijgsgevangen worden genomen en in Arbeitskommandos lijden
• als dwangarbeider onder mensonterende omstandigheden uitputtend werk moeten verrichten voor de Duitse oorlogsindustrie
• als Joodse voetballer in een vernietigingskamp worden vermoord
• kiezen voor het verzet tegen de Duitse bezetter
• kiezen voor collaboratie met de vijand door een lidmaatschap van de NSB, WA en/of Waffen-SS, of door te werken voor de Wehrmacht

Het boek gaat in de boekwinkels € 29,95 kosten, maar is bij voorinschrijving met € 5 korting te verkrijgen. Wie vóór 1 september 2024 een e-mail stuurt naar wilbertkorevaar@gmail.com of belt of appt naar 06 - 51 85 12 91, ontvangt het boek voor € 24,95. Graag met vermelding van je naam, adres en woonplaats, mailadres, telefoonnummer en aantal bestelde exemplaren. Het unieke boek belicht een voor velen onbekende, donkere periode uit onze geschiedenis. Het boek (hardcover) heeft een A4-formaat, bevat 296 pagina's en is rijk geïllustreerd met historische foto's.

BOEKBESCHRIJVING

Het voetbal is in de Tweede Wereldoorlog populairder dan ooit. Het is een welkome bron van afleiding en een uitlaatklep voor angst, onzekerheid en frustraties. Voetbal is hét verzetje in een tijd, waarin iedereen tracht te overleven onder het juk van de Duitse bezetter. De oorlog laat diepe littekens achter bij de voetbalclubs in de Noordkop. Het regionaal historische boek Voetbal als verzetje, sterven voor het vaderland van journalist Wilbert Korevaar belicht de invloed van de Duitse bezettingsperiode op de voetbalclubs en de spelers, hoe zij hiermee omgaan en hoe de clubs zich na de bevrijding en de sportzuivering weer oprichten.

Bijna 200 voetballers uit de Noordkop moeten vanwege de Arbeitseinsatz onder vaak onmenselijke omstandigheden ver van huis werken in fabrieken voor de Duitse oorlogsindustrie. 43 voetballers uit de Noordkop overleven de oorlog niet. Zij sterven als militair in de strijd, door ontberingen of geweld in krijgsgevangenschap, door ziekte of uitputting als tewerkgestelde, door de vele bombardementen, als gefusilleerde verzetsstrijder of vanwege hun Joodse afkomst in een vernietigingskamp. Allen worden in dit boek postuum geëerd met een persoonlijk portret. Het boek is tevens een monument voor de gestorven voetballers die nooit meer de kans kregen het gras onder hun voeten te voelen. Zij mogen niet worden vergeten. Zij worden hiermee bevrijd van de vergetelheid.

Het boek bevat vele bijzondere verhalen. Een bloemlezing:

• Twee voetballers (Arie Muntjewerf – VV Oudesluis en Rein Hoogeterp – VV Atlas) sterven als militair al op de eerste oorlogsdag, 10 mei 1940.
• De Helderse voetballer Teunis Gerritsen (Watervogels) overleeft op drie verschillende oorlogsboten evenzovele malen een torpedo-inslag van een Duitse U-boot.
• Jan van der Ben, topscorer van VV Schagen, verzetsstrijder waar een straatnaam naar vernoemd is én grondlegger van AZ’67 (met eigen tribunenaam).
• De Britse HRC-trainer John Leavey overleeft kampen in Duitsland, Polen en Frankrijk. Leavey speelt voordat hij naar Nederland komt bij Plymouth Argyle, Liverpool en Barnsley. Hij start (voor zijn HRC-periode) als trainer bij PSV in Eindhoven en wordt als de grondlegger van de jeugdopleiding van PSV gezien.
• VV Schagen-voetballer Gerrit Sloof weet circa 1.000 onderduikers onder te brengen en overleeft na zijn arrestatie Duitse concentratiekampen. Hij wordt tijdens zijn gevangenschap onterecht doodverklaard, zijn vrouw ontvangt een brief van zijn overlijden. Hij overleeft de oorlog.
• Sporticoon Klaas Schenk uit Wieringerwaard huisvest onderduikers, onder wie een districtsleider van de ondergrondse die de dan vier maanden oude zoon Ard (de latere wereldkampioen en Olympisch kampioen schaatsen) tijdens zijn onderduik regelmatig met een flesje voedt.
• Kees van Mullem uit Julianadorp trouwt met zijn Oekraïense medegevangene en verpleegster, die driemaal voor het vuurpeloton heeft gestaan en tóch aan de dood weet te ontsnappen.
• De Duitse topscorer van HRC Franz Zymni deserteert als dienstplichtig soldaat in Rusland uit de Duitse krijgsmacht. En keert na de oorlog probleemloos terug bij zijn club in Den Helder.
• Zes voetballers van Stoottroep Anna Paulowna worden als Todeskandidaten gefusilleerd, onder wie Piet de Koning van HRC, de zoon van wereldkampioen schaatsen en meervoudig winnaar van de Elfstedentocht Coen de Koning.
• De Langedijker Engelandvaarder Gerrit Wijte (DTS) bereikt na een helse tocht van bijna drie jaar Engeland, om leerling-vlieger bij de Royal Air Force te worden.
• Bijna het gehele elftal van de Joodse voetbalclub Werkdorp Nieuwesluis in Slootdorp komt om in de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor.
• Krijgsgevangene Jan Karel van den Dungen (HRC) verricht slavenarbeid aan de Birma-Siam spoorlijn en overlijdt.
• Schagenaar Nic Snaas (SRC) ontsnapt aan een enkele reis naar dodenkamp Neuengamme.
• Dirk Verzijl (HFC Helder) wordt in een Duits Straflager door een SS’er zomaar in de rug doodgeschoten.
• Portretten van voetballers uit de regio (o.a. Den Helder, Schagen, Wieringerwaard en Nieuwe Niedorp) die kiezen voor de NSB, WA, Waffen-SS of werken voor de Wehrmacht.
• En veel meer verhalen over de oorlogservaringen van voetballers uit de Noordkop.

Den Helder meest gebombardeerde stad van Nederland

Den Helder is in de Tweede Wereldoorlog de meest gebombardeerde stad van Nederland, met 117 luchtaanvallen en meer dan 160 bombardementen. De marinestad wordt in het verloop van de oorlog een spookstad: van ruim 37.000 in 1940 naar een paarduizend in mei 1945. Helderse voetballers vinden tijdens de oorlog als evacué massaal onderdak bij andere clubs in de regio en verder weg in Nederland. De voetbalclubs uit deze havenstad worden het zwaarst getroffen door het oorlogsgeweld. HFC Helder ziet de gehele linkerflank (linksback, linkshalf en linksbuiten) van het eerste elftal niet meer terug.

Voetbal als verzetje, sterven voor het vaderland bevat veel niet eerder gepubliceerde getuigenissen en documenten. En passant reikt het de voetbalclubs handvatten aan om hun oorlogsslachtoffers blijvend te herdenken. De namenlijst op het 'Monument voor gevallen KNVB-bondsleden' in Zeist is lang niet compleet. Dit boek heeft tientallen aanvullingen van gesneuvelde voetballers uit de Noordkop.

Gesneuvelde voetballers verdienen het om blijvend te worden herinnerd

De Tweede Wereldoorlog raakt nog altijd een gevoelige snaar bij mensen. Het roept gevoelens op van onbegrip, afgrijzen en onrecht. Het doet ons beseffen dat we het nu maar al te goed hebben. Dat we moeten koesteren wat we hebben: onze vrijheid, onze geliefden, ons normale leven. Een gevoel dat door de Russische inval van de Oekraïne en de bloedige strijd in het Midden-Oosten alleen maar is versterkt en actueler is dan ooit.

Hoewel het bijna 80 jaar geleden is dat er een einde aan de Tweede Wereldoorlog kwam, blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. Dit boek geeft de voetballers uit de Noordkop die in de oorlog werden getroffen een gezicht. Het waren geliefde zonen, broers en vaders die gedwongen werden tot keuzes die hen het leven konden kosten. En hebben gekost. Sportieve jonge mannen zoals je die nu dagelijks tegenkomt, levend in de zwaarst mogelijke tijd van angst, onzekerheid, terreur en onvrijheid. Zij verdienen het om blijvend te worden herinnerd. Hun verhalen mogen niet verborgen blijven in de schaduw van de grote geschiedenis. Door hun verhalen te vertellen, worden zij in ere gehouden.

Geïnteresseerd? Bestel het boek vóór 1 september 2024 en ontvang Voetbal als verzetje, sterven voor het vaderland voor de actieprijs van € 24,95. Stuur een e-mail naar wilbertkorevaar@gmail.com of bel of app naar 06 - 51 85 12 91. Het boek is vanaf 12 september verkrijgbaar bij boekhandel Plukker in Schagen, Bruna Bonte in Den Helder, Primera in Noord-Scharwoude en de Wieringer Boekhandel in Hippolytushoef. 

Eerder verschenen